Hadži Prodanova pećina u selu Rašćići u Ivanjici koja je 40 godina bila zatvorena, 26. juna ponovo otvorena je za posetioce.
Prirodni spomenik Hadži Prodanova pećina, kako je ovoj pećini zvanično ime, je prostran, horizontalan, radijalno razgranat podzemni oblik karstnog reljefa. Hadži Prodanova pećina je arheološko paleolitsko nalazište, te spomenik prirode koji se nalazi u selu Raščići nedaleko od Ivanjice.
Prilikom otvaranja resorni ministar Rasim Ljajić je istakao da je suština uspeha u turizmi da se bude specifičan, s obzirom na to da „možete da napravite bilo koju zgradu, put ili bilo šta drugo, ali ovo ne možete, ovo imate ili nemate“, i dodao da Hadži Prodanova Pećina treba da bude brend cele zapadne Srbije. Ne znamo da li se isto odnosi i na reke, koje imamo pa nemamo.
Inače, Hadži Prodanova pećina je dobila ime po Karađorđevom vojvodi Hadži-Prodanu Gligorijeviću, koji je tokom srpskog ustanka 1814. godine, poznatog kao Hadži Prodanova buna preuzeo vođstvo protiv turske odmazde i u pećinu na Goliji sklanjao zbegove. Pećina se sastoji iz ulaznog kanala, centralne dvorane i zrakasto raspoređenih bočnih kanala. Ukupna dužina kanala iznosi 420 m. Pećina je stanište velike kolonije slepih miševa. Sve četiri prisutne vrste slepih miševa zaštićene su Pravilnikom o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva.
Na otvaranju ovog lokaliteta ministar je rekao da će ministarstvo nastaviti sa rekonstrukcijom pećine, budući da u samoj pećini ima i jezero, što ovaj pećinski turistički sadržaj čini još atraktivnijim, dok je ideja da treba pobošljati turističku ponudu u ovom delu Srbije, i u tom smislu treba iskoristiti blizinu Javora, Golije, a i posetiocima manifestacija Sabora trubača u Guči i Nušićijade ponuditi dodatne sadržaje. Tako je za rekonstrukciju prve faze Hadži Prodanove pećine ministarstvo je opredelilo 8 miliona dinara, a preostalih 6,3 miliona dinara je investirala opština Ivanjica.
Ivanjica je danas dobila i drugi turistički sadržaj, a to je zip lajn u selu Raščići koji je ministarstvo finansiralo u iznosu 2,5 miliona dinara, što sasvim odgovara duhu gondolskog vremena u kome živimo.
U Hadži Prodanovoj pećini je otkriveno je ukupno 16 paleolitskih nalaza. Tako su horizontu 5 otkrivene postruške i artefakti od kvarcita, dva odbitka i jedan ramenasti strugač. U sloju 2 otkriveni su gornjepaleolitski nalazi: oruđe sa strmo retuširanim hrptom, oruđe sa retuširanim prelomom i retuširane i neretuširane lamele i odbici, po kojima je izvršeno datovanje u gravetijen ili epigravetijen. U srednjepaleolitskom sloju otkriveni su predmeti od čistog kvarca: mali kristal i postruška.
Hadži Prodanova pećina predstavlja uz Šalitrenu pećinu jedini gravetijenski, odnosno epigravetijenski lokalitet u brdskoplaninskim oblastima centralnog Balkana, što ovoj pećini daje posebni značaj.
Naslovna fotografija: Fiketa / Wikimedia
