Jedan od najlepših predela pirotskog kraja, Sukovsko jezero i drugi lokaliteti u specijalnom rezervatu prirode Jerma, koji je malo poznat usled svoje teške pristupačnosti, uskoro će biti dostupniji javnosti.
Zahvaljujući Udruženju Avanturistička mreža iz Sukova, koje je početkom juna počelo sa izvođenjem javnih radova pod nazivom „Održavanje i uređenje sportsko-rekreativne i turističke infrastrukture na širem prostoru reke Jerme i rezervata prirode Jerma“.
U pitanju je rezervat na krajnjem jugoistoku Srbije, u sklopu planinskog područja dinarida, koji se nalazi između sela Trnski Odorovci i Vlasi, na oko 20 kilometara od Pirota. Rezervat prirode Jerma zauzima površinu od sedam hektara, prostirući se na teritoriji opština Babušnica, Dimitrovgrad i Pirot, na kojima obuhvata masive Grebena i Vlaške planine, kao i najveći deo sliva reke Jerme.
Zbog jedinstvenosti geomorfoloških oblika i biodiverziteta, ovaj predeo je 2014. godine proglašen specijalnim rezervatom prirode i svrstan u prvu kategoriju od nacionalnog značaja.
Rezervat čini jedinstven kompleks dolina krečnjačkih klisura sa impozantnim liticama koje se odlikuju izuzetnom florističkom i fitocenološkom raznovrsnošću: ovde je evidentirano 887 biljnih vrsta i podvrsta (od kojih se 115 nalazi na spisku zaštićenih vrsta), a biljni svet ovog područja predstavlja 24,2 odsto flore Srbije.
Šta se nalazi u rezervatu Jerma
U rezervatu postoji i 110 vrsta ptica, 25 vrsta sisara, 11 vrsta vodozemaca i gmizavaca, 9 vrsta riba i 181 vrsta leptira. Posebno je značajno pristustvo retkih i ugroženih zaštićenih vrsta. Najznačajnije su ptice suri orao, riđi mašar, jarebica kamenjarka i neke vrste slepih miševa, vidri i riseva.
Osim značajnih speleoloških objekata poput pećine Vatrena dupka, jame Pešterica, Orlove dupke, Asenovo kale i drugih, u rezervatu se nalazi i manastir Poganovo iz 14. veka, koji je proglašen za spomenik kulture.
Specijalni rezervat prirode Jerma je zbog svega toga jedna od omiljenih destinacija poklonika ekstremnih sportova kojima su na raspolaganju pešačke staze do vidikovaca na planini Greben i Vlaškoj planini, staze za sportsko penjanje različitih težina i neuređene staze u sklopu speleoloških celina.
Javnim radovima je predviđeno održavanje i uređenje svih lokacija na kojima postoje potencijalni turistički motivi, a do kojih je do sada bio onemogućen pristup.
Prva grupa radova izvodi se u završnom toku reke Jerme, u selu Sukovu, koje se svrstava u turistički atraktivna sela s obzirom na postojanje Sukovskog manastira, dobrog položaja i postojanje drugih atraktivnih lokaliteta. Tako će turistima i izletnicima biti pristupačniji i drugi zanimljivi lokaliteti u Sukovu, kao što su Sukovsko jezero ili stari hrast. Sve atraktivne lokacije u selu biće povezane pešačkom stazom, obeležene i prezentovane javnosti.
Sukovsko jezero kao biser u podnožju Vlaške planine
Sukovsko jezero je jedno od veštačkih vodenih površina u slivu reke Nišave, nastalo pregrađivanjem kratke pritoke reke Jerme koja izvire u podnožju Vlaške planine.
Do sada su pročišćene i markirane staze do i oko Sukovskog jezera, a u narednom periodu u saradnji sa Turističkom organizacijom Pirota biće postavljani putokazi, info table i mobilijar – stolovi i klupe na obali jezera.
Sukovsko jezero, iako je nedovoljno istraženo, ima potencijale za rekreaciju, porodični odmor, ribolov i druge avanturističke aktivnosti, zbog čega će Udruženje Avanturistička mreža u narednom periodu raditi na organizaciji avanturističkih i ekoloških aktivnosti. Zbog svojih karakteristika Sukovsko jezero našlo se i u knjizi “Lepa, zanimljiva i manje poznata mesta u pirotskom kraju”, Gorana Mitića, koja važi za vodič kroz okolinu Pirota.
Radovi koji će trajati do kraja avgusta vršiće se uzvodno uz sam tok reke Jerme i obuhvatiće uređenje odmarališta, pešačke i planinarske staze, kao i vidikovce i vrhove na Vlaškoj planini u okolini sela Vlasi i do pećine Vetrena Dupka.
Takođe, na ovim stazama i lokalitetima će se od 14. do 18. avgusta 2019. godine održati drugi Avanturistički Outdoor festival Jerma koji okuplja avanturiste i ekologe iz Srbije i regiona, osnovan u cilju promovisanje ovog područja. U selu Vlasi, 17. avgusta će u saradnji sa Zoranom Mojsilov biti organizovan i specijalan umetnički program koji do sada nije viđen na ovim prostorima.
Obustavljena izgradnja minihidroelektrane na Jermi
Na reci Jermi je bila planirana izgranja minihidroelektrane koja bi ovu reku potpuno uništila, ali je u međuvremenu obustavljena.
Naime, u prvobitnom prostornom planu bilo je predviđeno nekoliko mini-hidroelektrana na malim i veoma osetljivim potocima koji se slivaju u Jermu sa planina Ruj, Greben i Vlaške planine. Kako su u pitanju potoci koji su uprkos tome što je u njima mala količina vode, stanište brojnih vrsta kičmenjaka, insekata, zglavkara medju kojima su neke od najređih vrsta Balkana i Evrope, primedbe na izgradnju minihidroelektrana u ovom području su podnelii, osim nevladinog sektora, i Javno preduzeće Srbija šume, Zavod za zaštitu prirode, ali i brojni građani i sve su bez izuzetka prihvaćene.
Osim na gradnju mini-hidroelektrana određeni broj primedbi se odnosio i na gradnju brane u selu Trnski Odorovci, koji je u prethodnom periodu planiran na ovom području.
Autor naslovne fotografije: Djordje Markovic / Wikipedia
